سلامت کار

1422

مقدمه :            

           توسعه پایدار بعنوان یک استراتژی برای تامین نیازهای جامعه ، بدون ایجاد اثر سوء بر بهداشت وسلامت ومحیط زیست وبدون به خطر انداختن منابع پایه جهانی وبالاخره بدون به خطرانداختن قابلیتهای تولید در آینده به شمار می آید ( اعلامیه کنفرانس بین المللی عالی ریو سال ۱۹۹۲)

بنابراین اعلامیه ، انسان نقش محوری در توسعه پایدار را داشته ومستحق برخورداری از یک زندگی بارور و سالم وهماهنگ با طبیعت است وبهداشت حرفه ای به عنوان عنصری پایه ، از اصول توسعه پایدار می باشد که  افرد شاغل در واحدهای شغلی را که  ممکن است در مواجهه با عوامل زیان آور تهدید کننده سلامتی قرار گیرند ، تحت پوشش قرار داده تا از آسیب دیدن سلامتی آنها پیشگیری نماید .

 

نقش محوري بهداشت حرفه اي در توسعه پايدار

۱) پيشگيري از حوادث ،آسيب هاي و بيماريهاي شغلي و حفاظت كارگران در مقابل فشارهاي بيش از حد جسمي و رواني بر استفاده بهينه از منابع محدود موجود و به حداقل رساندن كاهش غير ضروري منابع مادي و انساني دلالت دارد.

۲) هدف از محيط كار ايمن و سالم ، بكارگيري ايمن ترين تكنولوژي همراه با مصرف انرژي كم ، ايجاد آلودگي كمتر و توليد مواد زائد كم مي باشد و در اغلب كشورها قوانين مربوط به بهداشت حرفه اي بر استفاده از بهترين تكنولوژي كه دسترسي به آن نيز ممكن باشد ، تاكيد دارد .

۳) بكارگيري اصول بهداشت حرفه اي موجب افزايش كيفيت محصولات ، بهره وري و فرآيند مديريت گرديده و بنابراين در ممانعت از افت غير ضروري انرژي و مواد و همچنين پيشگيري از اثرات ناخواسته بر روي محيط زيست نقش موثري خواهد داشت .

۴) اغلب مخاطرات محيط از محيط هاي كاري همچون صنعت ، كشاورزي ، حمل و نقل و خدمات ، ناشي مي شوند. كارشناسان و ديگر افراد مسئول در امر بهداشت حرفه اي به خوبي از فرآيندها و عواملي كه ممكن است براي محيط زيست مخاطره آميز باشد ، آگاهي دارند و اغلب اين اطلاعات در مراحل اوليه بروز مشكل در اختيار آن ها قرار مي گيرد و بنابراين قادرند پيشگيري هاي اوليه را انجام دهند در غير اين صورت عناصر مخاطره آميز در محيط پراكنده خواهند شد .

در مورد حفاظت محيط زيست وقتي كه مشكلات ناشي از سيستم هاي توليدي مطرح مي شود ، انتظار مي رود كه عملكرد بهداشت حرفه اي از نظر كارايي و صرف هزينه مورد تاييد قرار گيرد . به همين منظور در برخي كشورهاي صنعتي فعاليت هايي را براي برقراري ارتباط نزديكتر بين بهداشت حرفه اي و بهداشت محيط زيست آغاز نموده اند.

۵) هدف از خدمات بهداشت حرفه اي تامين سلامت و استفاده بهينه از توان كاري و رفاه كارگران مي باشد . وجود نيروي كار سالم ، بارور و باانگيزه عامل كليدي براي توسعه اقتصادي و اجتماعي محسوب مي شود . بعلاوه بهره وري و كيفيت بالاي كار مي تواند توليد سالم مواد و كالاهاو همچنين اقدام عملي دستيابي به اصول توسعه پايدار را تضمين نمايد .

۶) اكثر مخاطرات زيست محيطي ابتدا در محيط هاي كاري و يا جمعيت هاي كارگري مورد شناسايي قرار مي گيرند . بنابراين بهداشت حرفه اي در همان نقطه شروع يك سيستم ، اعلام خطر براي تعيين مخاطرات زيست محيطي را فراهم مي كند كه مي توان بر اساس آن مدل هاي موثري براي فعاليت هاي پيشگيري ارائه نمود .

۷) بيش از ۵۰% افراد بزرگسال در محيط كار در معرض عوامل زيان آور شيميايي ، فيزيكي ، بيولوژيكي ،ارگونوميكي يا استرس هاي رواني و فشار كاري بيش از حد قرار مي گيرند . در اين مورد براي دستيابي به يك زندگي سالم و بارور مي توان از بهداشت حرفه اي به عنوان ابزاري مناسب بهره گرفت.

۸) وضعيت كلي محيط زيست و اكوسيستم به طور مستقيم و غير مستقيم بر روي بهداشت كارگران در مشاغل مختلف كشاورزي ، معدن و ماهيگيري و توليد تاثير مي گذارد . بنابراين يك ارتباط دوجانبه بين ايمني و بهداشت حرفه اي از يك طرف و توسعه پايدار توام با محيط سالم از طرف ديگر وجود دارد .

۹) با توجه به اهميت رفاه افراد و براي توسعه اقتصادي و اجتماعي جوامع و كشورها ، خط مشي وجود دارد كه دستيابي هر فرد را به كار امكان پذير ساخته و آن ها را قادر مي سازد كه هزينه زندگي خود و خانواده شان را تامين نمايند . بالا بودن آمار شاغلين ، يك عامل كليدي در توسعه پايدار و ايمن كشورها محسوب مي شود ، در حالي كه افزايش نرخ بيكاري و تبعات منفي آن عاملي تهديد كننده براي اين توسعه به شمار مي رود .

۱۰) اختصاصا در كشورهاي در حال توسعه بهداشت و رفاه خانواده در گرو سلامتي و بهره وري نيروي كار آن خواهد بود بنابراين وضعيت زندگي اعضاي آن متاثر از اقدامات بهداشت حرفه اي خواهد بود در غير اين صورت با توجه به پايين بودن سطح بهداشت و كاهش توان كاري ، بحران شديدي در خانواده بوجود آورده و به طور غير مستقيم بهداشت، رفاه و اقتصاد جوامع را تحت تاثير قرار مي دهند .

بیان مأموریت بهداشت حرفه ای:

*حفظ و ارتقاء سطح سلامت نیروی کار از طریق شناسایی و ارزشیابی عوامل زیان آور محیط کار به منظور اطمینان از عدم وجود و یا زیر حد آسیب رسانی مخاطرات محیط کار و نیز انطباق محیط کار و کارگر و نیز بررسی سلامت شاغلین در حین کار.

 

اهداف کمی کلان بهداشت حرفه اي

 *حفاظت و ارتقاء هر چه بیشتر سلامت جسمی و روانی در مشاغل مختلف.

*پیشگیری از حوادث و بیماریهای ناشی از کار.

*حفظ سلامتی کارگران در برابر کلیه عوامل زیان آور که در نوع و خصلت یک شغل وجود دارد.

*انتخاب فرد مناسب برای کار مناسب و تشخیص زودرس بیماریها و عوارض کاری.

اهداف کمی استانی در راستای دستیابی به اهداف کشوری

۱شرح وظايف واحد بهداشت حرفه اي مركز بهداشت استان:
سياستگزاري ،نظارت وبرنامه ريزي در زمينه امور بهداشت حرفه اي استان
انجام مطالعات و بررسي هاي لازمبمنظور آگاهي از وضعيت بهداشت حرفه اي كارگاهها و كارخانجات , معادن , مشاغلكشاورزي و خدمات در سطح استان
تشكيل جلسات با سازمانها و ارگانهاي ذيربط درزمينه جلب هماهنگيهاي بين بخشي بمنظور ارائه موثر خدمات بهداشت حرفه اي
برنامهريزي و پيگيري در جهت رعايت حدود ملي تماس شغلي عوامل زيان آور و كنترل عوامل زيانآور محيط هاي كاري با توجه به استانداردهاي موجود
عضويت در كميته هاي بدوي وتجديد نظر بررسي مشاغل سخت و زيان آور استان
صدور مجوز فعاليت و نظارت برشركت هاي و مراكز مجاز ارائه دهنده خدمات مهندسي بهداشت حرفه اي در سطح استان
صدور مجوز فعاليت و نظارت بر شركت هاي و مراكز مجاز ارائه دهنده خدمات طبكار در سطح استان

برنامه ريزي در زمينه بهبود شرايط كار و انجام معايناتدوره اي در مشاغل سخت و زيان آور
همكاري در ساير واحد ها در اجراي مراقبتهاياوليه بهداشتي( P.H.C )
فعاليت و نظارت در زمينه اجراي برنامه هاي بهداشت حرفهاي در قالب سيستم هاي شبكه بهداشتي و درماني كشور و پزشك خانواده
برنامه ريزي درزمينه توسعه , تاسيس , تجهيز و راه اندازي ايستگاههاي بهگر ،خانه هاي بهداشت كارگريو مراكز بهداشت كار
پيگيري و نظارت بر اجراي طرحها و برنامه هايبهداشت حرفه اي ابلاغي از سوي مركز سلامت محيط و كار ( سامانه جامع بازرسی بهداشت حرفه ای، برنامه بهداشت كشاورزي ،طرح بقا , برنامه تربيت بهگر , برنامه ارگونومي ،برنامه كنترل صدا،برنامه روشنايي محيط كار ، برنامه كنترل سيليس،برنامه حذفآزبست،برنامه كنترل مواجهه با جيوه،طرح خانه هاي بهداشت كارگري،ايمنيشيميايي،معاينات كارگري ، تشديد و هدفمند نمودن بازديدكارگاهي ، ... )
برنامهريزي , هماهنگي و پيگيري در زمينه تشكيل و ارتقا كارايي كميته هاي حفاظت فني وبهداشت كار
نظارت بر عملكرد دانش آموختگان بهداشت حرفه اي شاغل در مراكز بهداشتو كارگاهها و كارخانجات استان
برنامه ريزي در زمينه تشكيل دوره هاي آموزشي وبازآموزي بهداشتياران كار , بهورزان , كاردانهاي بهداشتي , اعضاء كميته هاي حفاظتفني و بهداشت كار و بازآموزي طب كار
هماهنگي و همكاري با كارشناسان آموزش بهداشتبمنظور ارائه برنامه هاي آموزشي بهداشت عمومي و حرفه اي
اجراي طرحهاي تحقيقاتي وهمكاري با موسسات و مجريان طرحهاي تحقيقاتي در زمينه مسائل مرتبط با سلامت شغلي

فعاليت هاي اجرائي بهداشت حرفهاي

 

۱ -  بازرسی وپایش ونظارت محیط های کار:

به منظور بررسی مستمر وضعیت بهداشت محیط کار و آگاهی از چگونگی اجرای قوانین و دستور العمل ها مهمترین وظیفه بازرسان بهداشت حرفه ای بازرسی و پایش از محیط های کاری خصوصاً کارگاهها و کارخانجات است.     

 

۱-    برنامه طب کار وتیم سلامت شغل

اهمیت حفظ و ارتقاء سلامت کارگران مسبب تشکيل تيم سلامت استان متشکل از کارشناس بهداشت حرفه ای وپزشک متخصص طب کار گردیده که با فعاليتهائی مانند ارائه مجوز به بخش خصوصی ودولتی وآگاه نمودن جامعه ذي نفع از مقررات ، قوانين ودستورالعملها در واحد بهداشت حرفه ای مشغول فعاليت اند .

هدف اصلی : حفظ و ارتقاء سلامتی کارگران کلیه مشاغل

فعاليتها :

۱-نظارت

الف- نظارت بر شرکتهای خصوصی ارائه کننده خدمات طب کاربصورت :

-    بازديد از محل کارخانه ومحل فعاليت

-    بازبينی پرونده بهداشتی کارگران

-    معاينه مجدد کارگران توسط پزشک مرکز وارزيابی آن با مواجهات وعوامل آسيب رسان شغلی

ب - نظارت بر فعاليت طب کار مراکز بهداشت شهرستانها در زمينه بهبود وتقويت سيستم نظارتی واجرايی دولتی

ج – نظارت برنحوه ارائه خدمات طب کاروبهداشت حرفه ای در کارخانجات توسط پزشکان شاغل در صنعت وکارشناسان بهداشت حرفه ای مشاور به صورت مراجعات حضوری و ارزيابی پرونده بهداشتی کارگران وفعاليت های بهداشتی محيط کار به نحوه انجام معاينات وآزمايشات مورد نياز

۲- ارزشيابی

-     ارزشيابی خدمات ارئه شده توسط بخش خصوصی

۳-آموزش

-    اجرای برنامه مدون طب کار و غیر مدون ويژه پزشکان عمومی ( براساس نیاز و شرایط استان)

-    اطلاع رسانی مديران وکارفرمايان صنايع

-    اطلاع رسانی پزشکان عمومی وکارشناسان بهداشت حرفه ای شاغل درصنايع در مورد آخرين دستورالعملها و نکات علمی مرتبط با خدمات سلامت کار

-    تدوين دستورالعملهای مورد نياز واصلاح دستورالعملهای جاری

 

۳- نظارت برتشکیل و فعالیت کمیته های حفاظت فنی وبهداشت کار

   در ماده ۹۳ قانون کار به منظور دستیابی مناسب به خدمات ایمنی و بهداشت کار ، تشکیل کمیته های حفاظت فنی و بهداشت کار برای کارگاههای بالای ۲۵ نفر شاغل با ترکیب مسئول ایمنی و مسئول بهداشت پیش بینی گردیده است.

در حال حاضر از مجموع ۹۴۸ مورد کارگاه مشمول کمیته های حفاظت فنی و بهداشت کار در استان، ۷۹% کارگاه ها دارای کمیته فعال با حضور کارشناس بهداشت حرفه ای در صنایع و کارخانجات می باشد .

 

۲     -  ۴نظارت بر تشکیل و فعالیت کمیته های حفاظت فنی و بهداشت کار بیمارستان ها

با توجه به لزوم ارائه خدمات ایمنی و بهداشت در محیط کار بیمارستانی مرکز سلامت محیط و کار از سال ۱۳۹۰، با هماهنگی  وزارت کار و امور اجتماعی و معاونت های ذیربط وزارت بهداشت اقدام به ابلاغ تشکیل کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار در بیمارستان ها نموده و فعالیت های بهداشت حرفه ای در آیتم های اعتبار بخشی بیمارستان ها گنجانده شد. که از سال گذشته اقداماتی از جمله بررسی و اندازه گیری عوامل زیان آور محیط کار، تشکیل پرونده بهداشتی برای پرسنل بیمارستان و تشکیل کمیته های حفاظت فنی و بهداشت کار به منظور اصلاح محیط کار انجام شده است.

 

 طرح مشترک ارائه مراقبتهای اولیه بهداشتی به کارگران ( کارشناسان شورای خدمات بهداشتی به بیمه شدگان استان)

 به منظور ارائه خدمات اولیه بهداشتی ( PHC) در کارگاههای دارای ۵۰ تا ۴۹۹ نفر شاغل طرح فوق با مشارکت وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی ، وزارت کار و امور اجتماعی و سازمان تأمین اجتماعی شکل گرفت و با هدف حفظ ، تأمین و ارتقاء سلامت کارگران ، ارتقاء دانش و ایجاد رفتارهای مناسب بهداشتی در کارگران و سالم سازی محیط کار در بخش های صنعت، معدن، کشاورزی و خدمات به مرحله اجرا در آمد.

 

۵- طرح بقا :

به منظور ارتقاء سطح دانش و آگاهی قالیبافان روستایی و اصلاح محیط کار قالیبافان نیازمند همه ساله مبلغ تخصیصی از سوی مرکز سلامت محیط و کار در اختیار این کارکاهها قرار گرفته و با نظارت کارشناسان بهداشت حرفه ای در زمینه بهبود وضعیت محیط کار قالیبافان هزینه گردیده است.

۶- بهداشت کشاورزی:

کشاورزان جزء پرجمعیت ترین گروه مشاغل خاص محسوب می شوند که به منظور تامین سلامت و ارتقا دانش و آگاهی آنان برنامه بهداشت کشاورزی با محوریت آموزش بهداشت با همکاری سازمان جهاد کشاورزی از سال ۱۳۸۴ در رده برنامه های بازرسین بهداشت کار قرار گرفته است. در روند اجرای برنامه ۵۱۷۶۸ کشاورزو دامدار شاغل در ۵۰۲ روستای تابعه تحت پوشش آموزش و معاینه قرار گرفتند. نتایج حاصل از معاینات ۴۷۶۹۸ کشاورز و دامدار نشان می دهد که ۹۷۳ نفر به سطح تخصصی درمانی ارجاع شدند. این برنامه در طول سالهای ۸۴ تا ۹۱ مجموعا ۲۷۸۲ بار پایش استانی و شهرستانی شده است. در این برنامه از ۴۰۸۰۹ نسخه  کمک آموزشی استفاده گردیده است.

 

۷-     بر نامه ایمنی شیمیائی

پيشگيري و مديريت اثرات مضر كوتاه مدت و بلند مدت مواد شيميايي بر روي انسان و محيط زيست از توليد، استفاده تا انهدام آن را ايمني شيميايي گويند. مديريت صحيح مواد شيميايي را درشش محور زير مد نظر قرار داد :

۱ ) گسترش و سرعت بخشيدن به ارزيابي بين المللي خطرات احتمالي مواد شيميايي و سموم

۲ ) هماهنگي در طبقه بندي مواد شيميايي و الصاق بر چسب بر ظروف حاوي مواد شيميايي و سموم

۳ ) تبادل اطلاعات در زمينه مواد شيميايي و خطرات احتمالي اين مواد

۴ ) تدوين برنامه هاي كاهش خطرات احتمالي

۵ ) افزايش ظرفيت‌ها و قابليت‌هاي ملي براي مديريت مواد شيميايي

۶ ) جلوگيري از حمل و نقل بين المللي و غير قانوني توليدات سمي و خطرناك.

بر اساس این برنامه و با توجه به اینکه استان اصفهان صنایع بزرگ و استراتژیکی همچون ذوب آهن، فولاد مبارکه، فولاد نطنز، نیروکلر، دی ام تی، پلی اکریل، صنایع شیمیایی LAB ، نیروگاههای برق، صنایع سیمان، پالایشگاه، پتروشیمی، صنایع وابسته به وزارت دفاع، معادن سرب و روی طلا، و صنایع هسته ای را در خود جای داده است، جمع آوری اطلاعات مواد شیمیایی خطرناک، موقعیت جغرافیایی صنایع، حمل و نقل مواد شیمیایی خطرناک و نگهداری و انبار داری به منظور حفظ سلامت و پیشگیری از اثرات سوء مواد بر سلامت بسیار ضروری و لازم است. لازم به ذکر است آخرین اطلاعات جمع آوری شده از صنایع تحت پوشش حاکی از آن است که صنایع و معادن  استان بطور میانگین سالانه حداقل ۲۰ میلیون لیتر بنزن، ۵۰ میلیون لیتر پارازایلین، ۷۰ میلیون لیتر تولوئن، ۱۰۰هزار لیتر تینر، ۱ میلیون لیتر انواع رنگ های ساختمانی و صنعتی، ۱۹ میلیون لیتر متانول، ۴ میلیون کیلوگرم ترکیبات کلر، ۸ میلیون کیلوگرم کک، ۷۵ میلیون لیتر LAB( آلکیل بنزن خطی )، ده میلیون کیلوگرم قیر و .... تولید نموده و مصرف کننده سالانه بیش از ۵ میلیون کیلوگرم سیلیس، بیش از ۲۰ میلیون کیلوگرم اتیلن گلیکول، ۲۷ میلیون لیتر بنزن، ۵۰ میلیون کیلوگرم اکریلونیتریل و هزاران نوع ماده شیمیایی دیگر در اوزان متفاوت می باشد. لذا به منظور اجرای موفق برنامه، پروفایل ایمنی شیمیایی استان که از سال ۱۳۸۶ از سوی مرکز سلامت محیط و کار به دانشگاهها ابلاغ گردید، گروه بهداشت حرفه ای معاونت بهداشتی اقدام به بیش از ۲۰ مکاتبه با استاندار محترم، معاونت های مختلف استانداری ، مدیریت بحران استان ، اداره صنایع و معادن و دیگر ارگانهای مربوط به منظور طرح موضوع در شورای برنامه ریزی استان نمود که همچنان پیگیری ها در دست اقدام است.

از جمله فعالیت هایی که گروه بهداشت حرفه ای که  در راستای برنامه انجام داده است:

آموزش MSDSبه کارشناسان و کارشناسان مسئول بهداشت حرفه ای شبکه های تابعه، ۱۲۰۰ نفر ساعت آموزشی جهت کارشناسان بهداشت حرفه ای صنایع تحت پوشش ، نظارت بر ایمنی انبارهای مواد شیمیایی بر اساس چک لیست های استانی و پیگیری و نظارت بر تهیه و استفاده از MSDSبر اساس دستورالعمل بین المللی بوده که منجر به تهیه MSDS  مواد مصرفی در بیش از ۶۰۰ کارخانه دارای کارشناس بهداشت حرفه ای گردیده است.

 

۸-    برنامه بهداشت معدن کاران

کار در معدن از‌جمله مشاغل سخت محسوب می‌شود که کارکنان آن در معرض خطراتی مانند فروریختن دیواره‌ها و سقف، ریزش کوه، آتش‌سوزی، انفجار، تصادف با دستگاه‌های متحرک، گازها و پرتوهای مضر و آلودگی صوتی مواجه هستند. همه شغل‌ها زیر پوشش خدمات بهداشت حرفه‌ای قرار دارند اما اقدام‌های بهداشت حرفه‌ای برای شغل‌هایی که با مخاطرات شغلی بیشتری روبه‌رو هستند، در قالب برنامه ویژه‌ای اجرا می‌شود. تشکیل پرونده بهداشتی، معاینات ادواری، آموزش بهداشت و سلامت، نظارت بر بهسازی محیط کار و پایش مداوم سلامت افراد در محیط کار از‌جمله خدمات بهداشت حرفه‌ای است که به گروه‌های شغلی تعیین شده ازجمله معدنکاران ارائه خواهد شد.

-    تدوین برنامه مستند جهت شناسایی وضعیت موجود معادن

-    ارتقاء وضعیت معاینات سلامت شغلی افراد درگیر

-    ارتقاء وضعیت اندازه گیری در واحد های هدف

-    افزایش مشارکت بخش خصوصی در پوشش معاینات و اندازه گیری عوامل زیان آور محیط کار

-    ارتقا ء سطح آگاهی گروه های هدف

 

۹   برنامه بهداشت پرتو کاران

  پيشرفت تكنولوژي ، نياز به استفاده از پرتوها را در فرايندهاي توليدي فزونتر نموده است و انتشار پرتوهاي تاثيرگذار بر سلامت افراد از جمله پرتوهای فرابنفش و فرو سرخ روز به روز افزايش يابد . كشاورزان و كارگران راهسازي و همچنين افراديكه از نظر شغلي در محيطهاي باز مشغولند، جوشكاران ، كارگران ريخته گري ها ، ذوب فلزات ، شاغلين شركت هاي لوله سازي كه كنترل نهايي لوله را با اشعه ايكس انجام مي دهند ، متصديان مخازن بزرگ كه اندازه گيري سطح مايعات مخازن را با اشعه گاما انجام مي دهند ، كاركنان آزمايشگاه مواد غذايي بواسطه تماس با پرتو هاي UV، كارگران نانوايي ها، كشاورزان و كارگران راهسازي و راهداري و . . . از جمله گروههای در معرض تماس با پرتوها هستند. با توجه به اينكه گروه هاي درگير در بخش پرتوها از فراواني بالايي برخوردارند نياز است كه برنامه هاي منسجم و مستند جهت ارتقاء سطح سلامت اين گروه ها تدوين و به مرحله اجرا درآيد

-      تدوین برنامه مستند جهت شناسایی وضعیت موجودپرتوها

-      ارتقاء شاخص های بهداشت حرفه ای کارگاه های دارای عوامل زیان آور پرتو و بهبود شاخص ها

-      افزایش مشارکت بخش خصوصی در پوشش معاینات و اندازه گیری عوامل زیان آور محیط کار

-      ارتقا ء سطح آگاهی گروه های هدف

 

۱۰    برنامه سلامت ، ایمنی وبهداشت عوامل اجرایی مشمول ماده ۵ قانون مدیریت پسماند

بشر در فعالیت های مختلف از فعالیتهای عادی گرفته تا فعالیتهای اداری، صنعتی، کشاورزی، بهداشتی درمانی دائما در حال تولید زباله هایی با تركيبی متنوع خطرناک ، عفونت زا و حتی نامشخص است حال این زباله تولید ، جمع آوری ، حمل ، بازیافت، پردازش ودفع می گردد وافرادی که با این زباله ها سروکار دارند سلامتی انان مورد تهدید قرار می گیرد .

براي تامین سلامت عوامل اجرایی پسماندهاست برنامه کشوری در نظر گرفته شده که سرلوحه ان دستورالعمل سلامت ، ایمنی و بهداشت عوامل اجرایی مشمول ماده ۵ قانون مدیریت پسماندهاست .دستورالعمل سلامت ، ایمنی و بهداشت عوامل اجرایی مشمول ماده ۵ قانون مدیریت پسماند که توسط مرکز سلامت محیط و کار بر اساس قانون پسماند با هدف حفظ و ارتقاء سلامت عوامل اجرایی پسماندها تدوین گردید. در این برنامه سعی بر آن است تا ضمن تعیین چارچوب کلی برنامه تامین سلامت ، ایمنی وبهداشت عوامل اجرایی پسماندها، به مستندسازی الزامات مرتبط با هریک از فصول دستورالعمل بپردازد. این برنامه از سال ۱۳۹۰ در استان اصفهان به اجرا در آمد .

 

    ۱۱   برنامه بازرسی هدفمند

به منظور تأمین، حفظ و ارتقاء سطح سلامت نیروی کار کشور با تأکید بر شاغلینی که در مشاغل با ریسک بالا فعالیت می نمایند، تدوین شده است که در این راستا بانک اطلاعات کارگاهی بهداشت حرفه ای براساس میزان ریسک مخاطرات در سه گروه درجه یک ( کارگاهها با ریسک مخاطرات بالا ) و درجه دو ( ریسک مخاطرات متوسط ) و درج سه ( ریسک مخاطرات کم ) تهیه و تدوین گردیده و به اجراء در آمده است.

۱۲    حذف آزبست از خط تولید صنایع مرتبط در استان اصفهان :

تماس با آزبست سبب بیمار هایی نظیرسرطان ریه، مزوتلیوما و آزبستوزیس(فیبروزریه)، پلورال پلاگ، ضخیم شدن و تجمع مایع در جدارپرده ریه می شود. شواهدی نیز وجود دارد که آزبست باعث سرطان حنجره و احتمالاً برخی ازسایر انواع سرطان می گردد.

آزبست به خصوص زمانی خطرناک تر می‌شود که ترد و شکننده باشد. در این حالت به راحتی می‌تواند در فضا آزاد گردد. الیاف ریزتر می‌توانند برای مدّت زیادی در هوا باقی بمانند. آنها سپس از راه دهان و بینی به کیسه‌های هوایی بسیار کوچک شش‌ها رفته و باعث بیماری می‌شوند. کارگرانی که با لباس‌های خود آزبست را به منزل ببرند ممکن است افراد خانواده آنها به خصوص فرزندانشان را به بیماری مبتلا سازند شاغلین کارخانجات تولید محصولات آزبستی، معادن آزبست، ساخت و تعمیر لنت ترمز و کلاچ و کارهای ساختمانی، پلیس راهنمایی و رانندگی و ... از جمله مشاغل در معرض خطر آزبستوزیس هستند.

در اجرای دستور مرکز سلامت محیط و کار با هماهنگی با سازمان محیط زیست و اداره کل صنایع و معادن استان از سال ۱۳۸۸ کلیه کارخانه های مصرف کننده آزبست اقدام به حذف یا جایگزینی این ماده خطرناک نمودند و در حال حاضر مصرف آزبست در صنایع تحت پوشش به صفر رسیده است.

۱۳      برنامه مشاغل سخت و زیان آور

کارهای سخت و زیان آور کارهایی است که در آن عوامل فیزیکی ، شیمیایی ، مکانیکی و بیولوژیکی  محیط کار غیر استاندارد بوده و در اثر اشتغال بیمه شده تنشی به  مراتب بالاتر از ظرفیتهای طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد می شود که نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن می باشد .مطابق قانون افراد شاغل در این گونه مشاغل امکان بازنشستگی پیش از موعد را خواهند داشت.وظیفه کمیته های استانی رسیدگی به درخواست متقاضیان و تطبیق و تشخیص مشاغل آنان با قانون و آئین نامه اجرایی می باشد. کمیته بدوی و تجدید نظر  استانی به ترتیب مقرر در ماده ۸ آئین نامه اجرائی تشکیل می گردد

 

۱۳طرح غربالگری سیلیس

سيليس درصنعت كاربردهاي فراوان دارد و پس ازگردش در چندين فرايند وارد چرخه توليد و تجارت مي گردد. دراولين فرايند يا فرايند اصلي مثل معادن سيليس يا سيليس كوبيها اين ماده بنا به هدف مورد نظرتوليد يا پرورده شده و پس از درجه بندي به بازارعرضه مي شود و سپس بنا به تقاضاي صنايع و مشاغلي مثل شيشه سازي، ريخته گري، كاشي و سراميک وعمليات سندبلاستينگ كه سيليس رل مهمي را در توليد وارائه خدمات ايفا ميكند وارد دومين فرايند شده و به عنوان ماده اصلي در اين صنايع مورد استفاده قرارمي گيرد درمرحله يا فرايند سوم، سيليس درحين انجام خدماتي مثل برش دادن، ساب دادن، مته كردن، خرد كردن، تراشيدن وديگرعمليات مشابه بر روي قطعات بتني و سنگي و ديگر قطعات حاوي سيليس ايجاد مي شود و درصورت عدم استفاده ازامكانات پيش گيري وكنترل كننده، ذرات سيليس درمحيط كارپراكنده شده و درصورت استنشاق آن توسط كارگران خطرات ريوي را به دنبال خواهد داشت. اجرای طرح غربالگری سیلیکوزیس با محوریت اصلاح محیط کار در ۱۰۰درصد کارگاههای مشمول تحت  پوشش که از سال ۱۳۸۶ از سوی مرکز سلامت محیط و کار ابلاغ گردید و از سال ۱۳۹۰ بحث پایش و پیگیری بهسازی به روش مهندسی در دستور کار قرار گرفت که  منجر به بهسازی ۲۰ درصد کارگاهها تا کنون گردید

 

۱۴     برنامه ارگونومی

عوامل زيان آور ارگونومي محيط كار مانند وضعيت نامناسب بدني در حين انجام كار و ابزار كار نامناسب، در اكثر محيط هاي كاري وجود دارد. در برنامه ارگونومي، عوامل زيان آور ارگونومي محيط كار توسط كارشناسان بهداشت حرفه اي شناسايي شده و مورد ارزيابي قرار مي گيرد تا براساس آن، اقدامات مداخله اي به منظور اصلاح شرايط كاري غيرارگونوميك و پيشگيري از عوارض اسكلتي عضلاني ناشي از كار

اجرا گردد. البته آموزش ارگونومي يا همان نحوه صحيح انجام کارها در این برنامه ، دارای اهمیت زیادی است .                      

۱۵    طرح کشوری ساماندهی روشنایی محیط کار

روشنایی بعنوان یک عامل فیزیکی درمحیط های کار مطرح میباشد که درصورت فراهم نبودن کیفیت وکمیت مناسب آن،میتواند به فاکتوری برای پیدایش برخی عوارض یا اختلالات بینایی،جسمی،روحی ویاحوادث در محیط های گردد. مطابق باشاخصهای آمار تعدادی از کارگاههای تحت پوشش فاقد سیستم روشنایی مناسب بوده ،ِلذا بالطبع درصدی از کارگران در معرض روشنایی نا مناسب میباشد.برهمین اساس مرکز سلامت محیط وکار باتدوین وابلاغ طرح جامع عملیاتی ساماندهی روشنایی درمحیط کاردر سال ۱۳۸۵ روند شناسایی وارزیابی عامل زیان آور روشنایی را باهدف ساماندهی واصلاح آن در محیط های کارآغاز نمود که تا کنون ادامه دارد.

  ۱۶    طرح کشوری مقابله با صدا در محیط های کار

مهم ترین اثر سوء ناشی از صدا ی بیش از حد ،کری حرفه ای ( NIHL) می باشدکه یکی از بارزترین آثار مستقیم صدا بر سلامتی انسان به شمار می رود و غیر قابل برگشت می باشد علاوه بر این وجود سرو صدای بیش از حد در محیط کار باعث ایجاد تداخل در مکالمه واثرات فیزیولوژیک نیز می شود که قاعدتا بر عملکرد نیروی کار وافزایش بهره وری تاثیر سوء خواهد داشت. بنابر این بهترین تدبیر برای پیشگیری، شناسایی، اندازه گیری و ارزشیابی سر و صدا در کارگاههای تحت پوشش و حفاظت کارگران در معرض صدای بیش از حد مجاز از طریق کنترل فنی مهندسی ، کنترل مدیریتی و نهایتاً وسایل حفاظت از دستگاه شنوایی خواهد بود.

۱۷    برنامه سامانه جامع بازرسی بهداشت حرفه ای

برنامه سامانه از سال ۱۳۹۲ شروع گردید این برنامه در بر گیرنده کلیه فرآیندها و فعالیت های اجرایی و بازرسی بهداشت حرفه ای و طب کار در کلیه سطوح اجرایی ( از خانه بهداشت تا وزارتخانه ) بوده و اجرای آن موجب صرفه جویی در منابه مالی و انسانی و سهولت در گردش اطلاعات خواهد شد  .

 

۱۸     اصلاح و آموزش تغذیه در صنایع:

با توجه به اهمیت تغذیه و نقش آن در پیشگیری از بیماری ها و لزوم برنامه ریزی منسجم به منظور بهبود وضعیت تغذیه کارگران در محیط کار ، هماهنگی لازم بین واحد های بهداشت حرفه ای و بهبود تغذیه جامعه در معاونت بهداشتی انجام پذیرفت و برنامه بهبود تغذیه در صنایع بالای ۵۰ نفر کارگر و دارای محل طبخ و توزیع غذا به اجرا در آمد. این برنامه با هدف ارتقاء آکاهی کارفرمابیان کارکنان و کارگران در خصوص مباحث تغذیه و نیز تعیین وضعیت موجود در این صنایع از سال ۱۳۸۹ به اجرا گذاشته شدکه طی آن ۱۱۹ کارخانه مشمولمورد بازدید مشترک کارشناس بهداشت حرفه ای و کارشناس تغذیه قرار گرفته و مجموعاً ۳۲۴۷ نفر از کارکنان در زمینه بهبود تغذیه آموزش لازم را دریافت نموده اند. از بین این کارگاهها ۲۵ کارگاه اقدام به اصلاح برنامه غذایی آشپزخانه خود نموده اند. ضمناً اطلاعات BMI  ۸۴۷۸ نفر از کارکنان ثبت گردیده و ۱۸۸ نفر از آنان به منظور مشاوره به مراکز مشاوره ارجاع شده اند در همین راستا ۱۰۰۰۰ نسخه کمک آموزشی مرتبط با تغذیه سالم در محیط کار بین کل صنایع استان توزیع گردید و بیش از ۵۰۰ نفر از مسئولین بهداشت حرفه ای در صنایع طی جلسات برگزار شده در این خصوص آموزش لازم را دریافت کرده اند.

 

برنامه های بهداشت حرفه ای در یک نگاه

1-آمار

2-آموزش

3-آيين نامه ها و قوانین

4-اعتبارات بهداشت حرفه اي

5-ايدز در محيط كار

6-ارگونومی

7-برنامه عملیاتی

8-بقا

9-بيماريهاي شغلي و معاينات كارگري

10-پايش كارگاه ها

11-پايش واحد های تابعه

12-پرتو كاران

13-پرسنلي

14-پروانه بهره برداري-استعلام

15-پسماند

16-تجهيزات بهداشت حرفه اي

17-حوادث ناشي از كار

18-تشديد

19-تشكيلات بهداشت حرفه اي

20-جوياي كار

21-دادگاه

22-دانشجويان كارورزي

23-رانندگان

24-رويدادهاي ساليانه

25-سامانه بازرسي وفرزين

26-شركتهاي بهداشت حرفه اي و طب كار

27-شكواييه

28-عوامل شيميايي

29-عوامل فيزيكي

30-كشاورزان

31-كميته حفاظت فني و بهداشت كار

32-گروه بندی مواد شیمیایی

33-مدیریت سلامت کار ، کارگر و محیط کار

34-مشاغل سخت و زيان آور

35-معادن

36-مكاتبات با استان-رسيده

36-مكاتبات با ستاد-رسيده

37-مكاتبات با استان-فرستاده

38-مكاتبات با سازمانها و ادارات

39-مكاتبات با صنايع

40-مکاتبات درون بخشی

41-نمونه فرم

42-نيروي بهداشت حرفه اي شاغل در صنايع

43-وسايل حفاظت فردي

44-عوامل بيولوژيك

45-عوامل رواني

46-عوامل مكانيكي

 

 

 

آمار بهداشت حرفه ای

آموزش

آیین نامه ها و قوانین

اعتبارات بهداشت حرفه ای

ایدز در محیط کار

ارگونومی

بقا

 

 

 

 

شرح وظایف:

شرح وظايف كارشناس بهداشت حرفه اي :

1.       شناخت و آگاهي لازم از وضعيت بهداشت حرفه اي كارگاهها و كارخانجات، مشاغل كشاورزي و خدمات در منطقه و جمع آوري اطلاعات و آمار مربوطه، برنامه ريزي جهت بازديد از واحد هاي مذكور در راستاي تحقق اهداف بهداشت حرفه اي

2.       همكاري در تنظيم و پيگيري برنامه هاي آجرائي در زمينه مبارزه با بيماريهاي ناشي از كار، بيماريهاي واگير، مسموميت ها و حوادث و سوانح ناشي از كار با همكاري پزشك طب کار

3.       آگاهي از حدود ملي تماس شغلي عوامل بيماريزا به منظور ارزيابي عوامل زيان آور محيط كار كه به نحوي به سلامت جسمي، رواني و اجتماعي شاغلين لطمه وارد مي سازد.

4.       نمونه برداري، اندازه گيري، تجزيه و تحليل ارزيابي عوامل زيان آور و مسائل ارگونوميك « تطبيق انسان با كار و بالعكس » در محيط كار و ارائه طريق بمنظور پيشگيري و كنترل عوامل زيان آور در محيط كار با توجه به استانداردهاي موجود

5.       بررسي و شناخت كارهاي سخت و زيان آور در حرف گوناگون و برنامه ريزي در زمينه بهبود شرايط كار و معرفي شاغلين بمنظور انجام معاينات دوره اي

6.       آشنائي با اصول مراقبتهاي اوليه بهداشتي ( P.H.C) و فعاليت و نظارت در زمينه ادغام فعاليتهاي بهداشت حرفه اي در سيستم شبكه هاي بهداشتي و درماني كشور

7.       نظارت و پيگيري در امر توسعه، تاسيس، تجهيز و راه اندازي خانه هاي بهداشت كارگري و مراكز بهداشت كار و نظارت بر حسن انجام كار بهداشياران كار و پرسنل مراكز مذكور با توجه به آئين نامه ها و دستورالعملهاي موجود

8.       آشنائي و آموزش و نظارت كامل در اجراي طرح هاي بهداشت حرفه اي

9.       تشكيل دوره هاي آموزشي و باز آموزي براي بهداشتياران كار، بهورزان، كاردانهاي بهداشتي و اعضاء كميته هاي حفاظت فني و بهداشت كار با توجه به دستورالعملها و آئين نامه هاي موجود

10.   آشنايي با سيستم شبكه و مراكز بهداشتي و درماني شهري و روستائي و خانه هاي بهداشت بمنظور استفاده از توان پرسنل شاغل در سيستم شبكه در جهت ارائه خدمات ادغام يافته

11.   همكاري با ساير كارشناسان بهداشتي مراكز بهداشت در زمينه اجراي و ارائه طرحهاي بهداشتي و دستورالعملهاي ستادي بمنظور ارتقاء سطح ارائه خدمات بهداشتي در منطقه

12.   همكاري با كارشناسان بهداشت محيط در زمينه نظارت بر تامين آب آشاميدني سالم و جمع آوري صحيح و بهداشتي زباله و فضولات و فاضلابها و ساير فاكتورهاي بهداشت محيطي

13.   هماهنگي و همكاري با كارشناسان آموزش بهداشت بمنظور ارائه برنامه هاي آموزشي بهداشت عمومي و حرفه اي

14.   اجراي طرحهاي تحقيقاتي و همكاري با موسسات و مجريان طرحهاي تحقيقاتي در زمينه مسائل زيان آور محيط كار

15.   اعلام نواقص و صدور اخطاريه و رسيدگي به شكايات واصله در رابطه با كليه واحد هاي توليدي (صنعت، معدن، كشاورزي، خدمات) با توجه به قوانين و مقررات موجود

16.   آشنايي با مجموعه قوانين و مقررات كار و تامين اجتماعي، تشكيلات وزارت بهداشت و درمان در زمينه هاي مرتبط با فعاليتهاي بهداشت حرفه اي

17.   جمع آوري و ارسال به موقع آمار فعاليتهاي بهداشت حرفه اي مطابق با فرمهاي مصوب

18.   مطالعه و بررسي آخرين دستاوردهاي علمي در زمينه هاي مختلف بهداشت حرفه اي ( عوامل زيان آور و روشهاي اندازه گيري، ارزشيابي و كنترل )

19.   ارائه و اجراي روشهاي اجرائي در جهت پايش و كنترل عوامل زيان آور موجود در محيطهاي كار منطقه

20.   انجام ساير امور مربوطه طبق دستور مقام مافوق






از مجموع 2 رأی