اختلالات ناشي از كمبود يد يكي از مشكلات تغذيه اي است كه در بيشتر نقاط دنيا شايع است كمبود يد انسان را از نظر مغزي و توان جسمي دچار مشكل نموده يادگيري را مختل و روي ضريب هوش تاثير مي گذارد و مهمترين عارضه كمبود يد بيماري گواتر است .
يد چيست :
يكي از مواد مورد نياز بدن براي سالم زيستن است و بايد بطور روزانه مصرف شود البته نياز روزانه بدن به يد بسيار كم و در حد 100 تا 150 ميكروگرم (به اندازه سرسوزن) است كه براي تمام طول عمر انسان حدود يك قاشق چايخوري خواهد بود.
منابع غذايي يد:
بهترين منابع يد غذاهاي دريايي هستند كه متاسفانه مقدار اين غذاها در رژيم غذايي مردم بسيار كم است در بعضي مناطق ميزان يد خاك بالا بوده و به همين دليل مواد غذايي مثل لبنيات ،تخم مرغ ،حبوبات ،غلات و
ميوه جات مصرفي مردم يد مورد نياز آنها را تامين مي كند اما خاك بيشتر مناطق كشور ما از نظر ميزان يد فقير بوده و به همين دليل بايد از طريق ديگري يد بدن را تامين نمائيم .
اختلالات ناشي از كمبوديد :
شايعترين عارضه كمبود يد بيماري گواتر است .اختلالات ديگري مثل عقب ماندگي ذهني ،كري ،لالي ،لوچي چشم ،اشكال در ايستادن ،راه رفتن و ... تاخير در رشد جسمي در افرادي كه مشكل يد دارند ديده مي شود كمبود يد در زنان باردار ممكن است موجب سقط جنين و تولد نوزاد مرده گردد.
اغلب عوارض ناشي از كمبود يد خصوصاً‌در دوران جنيني دائمي و غير قابل درمان مي باشد بنابراين پيشگيري از عوارض كمبود يد بايد مورد توجه جدي قرار گيرد.
پيشگيري :
بهترين روش پيشگيري از عوارض ناشي از كمبود يد مصرف روزانه نمك يددار تصفيه شده است طعم و بوي نمك يددار تصفيه شده مانند نمك معمولي است و به همان طريق نيز مصرف مي شود همه مردم اعم از پير و جوان ،كودك و زنان باردار و ... چون بدنشان همه روزه به يد نياز دارد مصرف روزانه نمك يددار برايشان ضروري است .
طرز نگه داري نمك يددار تصفيه شده :
نمك يددار نبايد در معرض نور مستقيم خورشيد يا رطوبت قرار گيرد توصيه مي شود نمك يددار را در پاكتهاي خود يا در ظروف بدون منفذ پلاستيكي ، چوبي ،سفالي يا شيشه اي تيره ريخته و درب آنها را بعد از هربار مصرف ببنديد.
نمك چه نقشي در بدن دارد :
نمك يكي از مواد مورد نياز براي سوخت و ساز مواد در بدن ،انتقال پيام هاي عصبي و كاركرد صحيح عضلات است اين ماده به مقدار محدود مورد نياز بوده و مصرف متعادل آن لازم است به طور مثال در هنگام اسهال و استفراغ و يا فعاليت شديد بدني و در هواي گرم با مصرف كمي نمك مي توان املاح از دست رفته را جبران كرد.
چه مقدار نمك بخوريم :
در حال حاضر مصرف نمك كه خصوصاً در غذاهاي آماده به ميزان زياد مورد استفاده قرار مي گيرد در كشور ما بالا است طبق توصيه سازمان بهداشت جهاني حداكثر مقدار مصرف روزانه نمك 5 گرم مي باشد اين در حالي است كه ميزان مصرف نمك در كشور 3-2 برابر اين مقدار برآورد شده است اين ميزان نمك شامل نمك نمكدان و نمك موجود در موادغذايي شور مانند خيارشورها ،تنقلات شور ،غذاهاي آماده يا كنسرو شده مي باشد. و براي بهبود طعم غذا و كاهش مصرف نمك در هنگام تهيه غذاها بجاي نمك از سبزي هاي تازه و معطر ،سير ،ليموترش ،آب نارنج ،آويشن ،شويد و ... استفاده كنيد.
نمك يددار تصفيه شده چيست :
نمك تصفيه ،نمكي است كاملاً بهداشتي كه ناخالصي هاي آن حذف شده است . نمك خوراكي بايد از نوع يددار و تصفيه شده باشد . نمك هاي تصفيه شده يددار بدليل خلوص بالا ميزان يد را بهتر و به مدت بيشتر حفظ مي كنند . نگهداري و ذخيره نمودن نمك يددار به مدت طولاني (بيش از يكسال) موجب از دست رفتن بخشي از يد آن مي شود و جهت اضافه كردن آن به غذا در زمان طبخ ، نمك را در انتهاي پخت اضافه كنيد تا يد آن در حداكثر مقدار حفظ شود.
نمك تصفيه نشده به علت داشتن ناخالصي در افرادي كه سابقه بيماريهاي گوارشي ،كليوي و كبدي دارند و حتي مصرف مداوم آن در افراد سالم منجر به بروز ناراحتي هاي گوارشي ،كليوي ،كبدي و حتي كاهش جذب آهن در بدن مي شود . همواره به تاريخ مصرف نمك و وجود پروانه ساخت از وزارت بهداشت روي بسته بندي نمك ها توجه نمائيد دقت كنيد كه عبارت نمك يددار تصفيه شده بر روي بسته بندي نمك درج شده باشد و از خريد هر گونه نمك با عنوان نمك صنعتي و يا بدون يد تصفيه شده خودداري نمائيد.